اختلال شخصیت خودآزار (مازوخیسم)

سادومازوخیسم یا آزارگری و آزارخواهی (به انگلیسی:Sadomasochism) عبارت است از دو نقطه مقابل انحراف سادیسم و مازوخیسم، آزار یا تحقیر دیگران و بی‌احترامی به آن‌ها، یا آزار دیدن یا مورد بی‌احترامی و تحقیر دیگران قرار گرفتن که سبب ارضای روانی می‌شود. این نابهنجاری، به تعاملاتی گفته می‌شود که در آن، یک شخص، با آزار دادن فرد دیگری که از درد کشیدن و تحقیر شدن لذّت می‌برد، ارضا می‌شود.

• رفتار های خود آزاری اغلب به علّت های گوناگونی صورت می گیرد که مهمترین آنها خشم های فرو خورده و تنبیه کردن خود و مبارزه با شرایط ناامید کننده و کسل کننده است . خود آزاری بیانگر رنجهای عمیق فرد است و از روی نومیدی انجام می شود و گاهی نیز به منظور جلب توجه و برانگیختن حس ترحم دیگران صورت می گیرد.
• گاهی نیز به علّت شرایط کسل کننده، فرد ازخودآزاری به منظور جانشین کردن چیزی به جای هیج چیز و اجساس زنده بودن به جای بی حس و حالی استفاده می کند. برای عده ای نیز خود آزاری در واقع واکنشی سریع نسبت به یک بحران عاطفی است. خود آزاری اغلب در جوانان و نوجوانان دیده می شود، زیرا بیشتر افراد بزرگسال در اثر تجربه آموخته اند چطور با احساساتشان کنار بیایند. خود آزاری بیشتر بصورت خود زنی ،مصرف قرص ، کشیدن مو وغیره گزارش شده است و مشکلات زیادی در زمینه روابط بین فردی و سلامتی برای فرد به وجود می آورد.

ریشه‌یابی اختلال شخصیت خودآزار(مازوخیسم)

• آزارگری و آزارطلبی جنسی هر دو ماهیتی مزمن دارند. درحالت شدید این فعالیت، قربانی ممکن است متحمل جراحات جدی شده یا جان خود را از دست بدهد. برخی متخصصان روانشناسی و روانپزشکی بر این باورند که ریشه‌های آزارگری و آزارطلبی را باید در دوران کودکی جستجو کرد و برخی دیگر به نقش احتمالی عوامل زیستی اشاره کرده‌اند. فرد آزارطلب از طریق آزار دیدن، ترجیحاً تحقیر شدن و کتک خوردن به ارضای روحی می‌رسد. افراد آزارطلب خیالپردازی‌هایی دارند که اغلب در دوران کودکی آغاز می‌شوند. در این خیال‌پردازی‌ها آن‌ها به بند کشیده می‌شوند، شکنجه می‌شوند، مورد تجاوز جنسی قرار می‌گیرند، یا به طریق دیگری با آن‌ها بدرفتاری می‌شود. فراوانی این خیالپردازی‌ها و اعمال در زنان خیلی بیشتر از مردان است.

انواع اختلال شخصیت خودآزار(مازوخیسم):

• مازوخیسم روانی:
• در مازوخیسم روانی، فرد مبتلا به دنبال لذّت بردن از آسیب‌ها و آزارهای روانی و کلامی است. از جمله این آسیب‌ها می‌توان به تحقیر شدن، اهانت‌های کلامی و ناسزا شنیدن و مورد تمسخر واقع شدن اشاره کرد.
• مازوخیسم فیزیولوژیکی:
• در مازوخیسم فیزیولوژیکی، که نسبت به نوع اول حادتر و خطرناک تر است، آسیب‌ها و آزارهای روانی و کلامی، به تنهایی نمی‌توانند فرد مبتلا را به لذّت و رضایت برسانند. در این نوع مازوخیسم، فرد مبتلا علاوه بر آسیب‌های روانی، به دنبال لذّت بردن از آسیب‌ها و آزارهای فیزیکی و جسمانی است. از جمله این آسیب‌ها می‌توان به خودزنی و تنبیه‌ها و شکنجه‌های بدنی اشاره کرد که توسط خود فرد یا به دست دیگران انجام می‌شود.
• مازوخیسم احساسی:
• در خود، افرادی را شامل می‌شود که به‌دنبال تفکر و تخیل‌سازی این انحراف، هستند؛ یعنی آزار دیدن و تحقیر شدن در تخیلات، درصدی از افرادی که دچار مازوخیسم هستند، آزار دیدن و تحقیر شدن را در تخیلات خود مجسم می‌کنند و لذت می‌برند.
• سادیسم:
• سادیسم عبارت است از علاقه به آزار دادن دیگران به صورت جسمی، روانی و جنسی، به گونه ای که این آزار رساندن، موجب لذّت و آرامش فرد آزاررسان شود. این افراد از تحقیر و تمسخر و آزار روحی یا جسمی یا جنسی افراد به خصوص در حضور دیگران لذّت زیادی می‌برند و گاهی رفتارهای پرخاشگرانه یا در شکل حاد آن جنایتکارانه از خود بروز می‌دهند.
• روان‌درمانی تحلیلی و رفتاردرمانی، شرکت در گروه‌های خودیاری و همچنین خانواده درمانی، کاهش استرس‌های محیطی و دارو برای درمان به کار می‌رود.
• دلایل اختلال شخصیت خودآزار(مازوخیسم):
• اضطراب مدرسه – مشکلات شکل و فرم بدن – فشار اجتماعی – تجربه‌های دشوار کودکی – علائم دیداری.
• دیدن نشانه‌های جسمی مانند هرگونه زخم، کبودی، جای سوختگی و کنده شدن قسمتی از موهای سر. این زخم‌ها بیشتر در قسمت سر، مچ دست‌ها، بازوها، ران و سینه دیده می‌شوند.
• علائم رفتاری اختلال شخصیت خودآزار(مازوخیسم):
• افسردگی – گریه زیاد و زودرنجی – میل به تنهایی – اضافه وزن یا کاهش وزن ناگهانی – سرزنش خود و ضعف اعتماد به نفس – مصرف مواد مخدر – کمک – نشان دهید که آن‌ها را درک می‌کنید – با آن‌ها حرف بزنید – عوامل خودآزاری را کشف کنید – به آن‌ها اعتماد به نفس بدهید – نشان دهید که به آن‌ها اعتماد دارید – مسئله را با احتیاط به دیگران بگویید – به آن‌ها کمک کنید که راه دیگری برای کنار آمدن با مشکلاتشان پیدا کنند.

ویژگی‌ها اختلال شخصیت خودآزار (مازوخیسم)

• برای آزارگری و آزارطلبی پنج ویژگی را می‌توان شاهد بود:
• توافق در مورد اینکه کدام یک مسلط و کدام یک مطیع باشند – آگاهی هر دو شریک جنسی از نقشی که بر عهده دارند – رضایت هر دو طرف – حال و هوای جنسی – آگاهی هر دو طرف از اینکه رفتارشان ماهیتی آزارگرانه-آزار طلبانه دارد.

درمان اختلال شخصیت خودآزار(مازوخیسم)

• خودآزاری یعنی آسیب رساندن به خود از روی عمد. این خودآزاری معمولاً به صورت فیزیکی رخ می دهد که فرد با اشیاء نوک تیز و برنده به بدن خود صدمه می زند. فردی که اقدام به اعمال خشونت به خود دارد بدون شک دچار پریشانی عاطفی است. اینگونه افراد با صدمه وارد کردن به جسم خود باعث آسیب جسمی شده و گاه این اقدامات تا ابعاد عمیق تری چون سوختگی و شکستن استخوان هم پیش می رود.
• اولین قدم برای کمک برای درمان خودآزاری، اطلاع یافتن از نگرش او به خود و سبک زندگی اش است. در برخی موارد روانشناس دارو تجویز می کند تا فرد بتواند احساسات خود را کنترل نماید. چنانچه فرد دچار افسردگی باشد برای او داروی
  ضدّافسردگی تجویز خواهد شد. اگر بیمار دچار اختلال خودآزاری برای مدّت طولانی با آن درگیر باشد باید بر روی جایگزین کردن رفتار های جدید تاکید کرد. اگر علائم خودآزاری از شدت و مدّت زیادی برخوردار باشد ممکن است روانشناس برای کنترل رفتارهای بیمار و درمان خودآزاری در تهران، مدتی او را در بیمارستان روانی بستری نماید.
• اگر مبتلا به افکار خود آزاری هستید می توانید از تکنیک توقف فکر یا منحرف کردن ذهن در زمانی که افکار خود آزاری به شما هجوم می آورند استفاده کنید و مدام این عمل را به تعویق بیندازید تا کاملاً و به تدریج آنرا فراموش کنید.
  همچنین با یک دوست صمیمی و قابل اعتماد صحبت کنید و احساساتتان را با او در میان بگذارید اما بهتر است از کمک یک روانشناس متخصص برای درمان و غلبه بر افکار خود آزاری تان بهره بگیرید .